دستگاه چاپ هلیوگراور چیست؟

دستگاه چاپ هلیوگراور (که گاهی به اشتباه هلیوگراف نامیده می‌شود) یکی از پیشرفته‌ترین و قدیمی‌ترین فناوری‌های چاپ گود است. این دستگاه برای چاپ‌های پرتیراژ پاکت بسته بندی و با کیفیت بالا استفاده می‌شود و بر پایه انتقال جوهر از حفره‌های سیلندر به سطح چاپی کار می‌کند. در ادامه، به بررسی جزئیات این فناوری می‌پردازیم.

چاپ هلیوگراور چیست

چاپ هلیوگراور، که به آن چاپ روتوگراور یا چاپ گود نیز گفته می‌شود، یک روش چاپی است که در آن تصاویر و متن‌ها از طریق حفره‌های ایجاد شده روی سیلندر فلزی (معمولاً مسی) به سطح چاپی منتقل می‌شوند. جوهر درون این حفره‌ها قرار می‌گیرد و با فشار، به کاغذ یا مواد دیگر منتقل می‌شود. این روش برای چاپ مجلات، روزنامه‌ها، بسته‌بندی‌هایی مانند پاکت زیپ دار مناسب است و کیفیت بالایی در نمایش جزئیات ارائه می‌دهد.

انواع چاپ هلیوگراور

چاپ هلیوگراور به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: چاپ گراور رول (روتوگراور) و چاپ هلیوگراور ورقی. این تقسیم‌بندی بر اساس نوع تغذیه مواد چاپی (رول یا ورق) انجام می‌شود. هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند و تفاوت‌هایی در سرعت، تیراژ و مواد قابل چاپ دارند.

چاپ گراور رول یا روتوگراور

چاپ گراور رول یا روتوگراور، نوعی از چاپ هلیوگراور است که مواد چاپی به صورت رول (پیوسته) وارد دستگاه می‌شود. این روش برای تیراژهای بسیار بالا مانند چاپ مجلات، کاتالوگ‌ها و بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر (مانند فیلم‌های پلاستیکی) ایده‌آل است. سرعت بالا و کیفیت مداوم از ویژگی‌های اصلی آن است، و معمولاً برای چاپ‌های رنگی با جزئیات دقیق استفاده می‌شود.

چاپ هلیوگراور ورقی

در چاپ هلیوگراور ورقی، مواد چاپی به صورت ورق‌های جداگانه وارد دستگاه می‌شوند. این روش برای تیراژهای متوسط تا پایین مناسب‌تر است و اغلب برای چاپ کتاب‌ها، بروشورها یا بسته‌بندی‌های سفت‌تر مانند کارتن استفاده می‌شود. نسبت به نوع رول، انعطاف‌پذیری کمتری در سرعت دارد اما دقت بالاتری در کنترل ورق‌ها ارائه می‌دهد.

مراحل انجام چاپ با دستگاه چاپ هلیوگراور

مراحل چاپ هلیوگراور شامل موارد زیر است:

1. طراحی و آماده‌سازی فایل: ایجاد طرح دیجیتال و جداسازی رنگ‌ها.
2. ساخت سیلندر: حکاکی حفره‌ها روی سیلندر مسی با استفاده از لیزر یا روش‌های شیمیایی.
3. نصب سیلندر: قرار دادن سیلندر در دستگاه و تنظیم آن.
4. تغذیه جوهر: پر کردن مخزن جوهر و انتقال آن به سیلندر.
5. چاپ: انتقال جوهر از حفره‌ها به سطح چاپی با فشار.
6. خشک کردن: استفاده از خشک‌کن‌ها برای تثبیت جوهر.
7. برش و تکمیل: برش مواد چاپی و اعمال پوشش‌های نهایی مانند لمینیت.

این مراحل نیاز به دقت بالا دارند تا کیفیت نهایی حفظ شود.

تیغه دکتر بلید چیست؟

تیغه دکتر بلید (Doctor Blade) یک تیغه فلزی نازک است که در دستگاه چاپ هلیوگراور برای پاک کردن جوهر اضافی از سطح سیلندر استفاده می‌شود. این تیغه جوهر را فقط درون حفره‌ها نگه می‌دارد و از پخش شدن آن روی سطح جلوگیری می‌کند. جنس آن معمولاً از فولاد یا پلاستیک است و نقش کلیدی در کیفیت چاپ ایفا می‌کند، زیرا هرگونه نقص در آن می‌تواند منجر به لکه یا ناهمواری شود.

 

ویژگی های مرکب در چاپ هلیوگراور چیست

مرکب (جوهر) در چاپ هلیوگراور باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد:

• روان بودن بالا: برای پر کردن حفره‌های سیلندر بدون حباب.
• خشک شدن سریع: معمولاً بر پایه حلال‌های فرار برای سرعت بالا.
• چسبندگی خوب: به سطوح مختلف مانند پلاستیک، کاغذ یا فویل.
• مقاومت در برابر سایش: برای دوام چاپ در بسته‌بندی‌ها.
• سازگاری با رنگ‌ها: قابلیت ترکیب برای ایجاد رنگ‌های دقیق.

این مرکب‌ها اغلب بر پایه رزین و حلال هستند و باید با استانداردهای بهداشتی (برای بسته‌بندی غذایی) سازگار باشند.

مزایای  چاپ هلیوگراف

• کیفیت بالا در نمایش جزئیات و رنگ‌ها.
• مناسب برای تیراژهای بالا 
• دوام سیلندرها برای چاپ‌های طولانی.
• قابلیت چاپ روی مواد متنوع مانند فیلم‌های پلاستیکی.

اجزای ماشین هلیوگراور

اجزای اصلی دستگاه چاپ هلیوگراور عبارتند از:

• سیلندر چاپ: این قطعه هسته اصلی دستگاه است و معمولاً از جنس مس با پوشش کروم ساخته می‌شود. طرح یا تصویر مورد نظر به صورت حفره‌های گود (سلول‌ها) روی سطح آن حکاکی می‌شود که این حکاکی می‌تواند با روش‌های لیزری یا شیمیایی انجام گیرد. جوهر درون این حفره‌ها قرار گرفته و با چرخش سیلندر، به سطح مواد چاپی منتقل می‌شود. اندازه و عمق حفره‌ها تعیین‌کننده حجم جوهر و در نتیجه شدت رنگ است، که این ویژگی کیفیت بالای چاپ را تضمین می‌کند.
   
• مخزن جوهر: این بخش برای نگهداری، توزیع و گردش جوهر مایع طراحی شده است. سیلندر چاپ تا حدی در مخزن غوطه‌ور می‌شود تا جوهر به طور یکنواخت وارد حفره‌ها گردد. مخزن معمولاً مجهز به سیستم‌هایی برای کنترل ویسکوزیته (غلظت) جوهر، جلوگیری از خشک شدن و گردش مداوم آن است تا کیفیت چاپ حفظ شود. در دستگاه‌های پیشرفته، پمپ‌هایی برای تأمین جوهر تازه وجود دارد.
   
• تیغه دکتر بلید: این تیغه یک قطعه نازک فلزی یا پلاستیکی است که وظیفه پاک کردن جوهر اضافی از سطح سیلندر چاپ را بر عهده دارد، به طوری که جوهر فقط درون حفره‌های حکاکی‌شده باقی بماند. تنظیم دقیق زاویه و فشار تیغه ضروری است تا از ایجاد لکه یا ناهمواری جلوگیری شود. این قطعه نقش کلیدی در دقت و کیفیت نهایی چاپ ایفا می‌کند و اغلب نیاز به تعویض دوره‌ای دارد.
   
• غلتک فشار (Impression Roller): این غلتک برای اعمال فشار یکنواخت بر مواد چاپی (مانند فیلم پلاستیکی یا کاغذ) علیه سیلندر چاپ استفاده می‌شود تا جوهر به طور کامل منتقل گردد. معمولاً از مواد نرم مانند لاستیک ساخته شده تا سطح مواد آسیب نبیند و فشار قابل تنظیم باشد. این قطعه در هماهنگی با سرعت دستگاه کار می‌کند و برای چاپ روی سطوح مختلف تنظیم می‌شود.
   
• سیستم خشک‌کن: این سیستم برای خشک کردن سریع جوهر پس از انتقال به سطح چاپی تعبیه شده و معمولاً شامل فن‌های هوای گرم، لامپ‌های UV یا مادون قرمز است. خشک‌کن‌ها بین واحدهای رنگی قرار می‌گیرند تا از مخلوط شدن رنگ‌ها جلوگیری شود و چاپ چندرنگ با کیفیت بالا امکان‌پذیر گردد. نوع خشک‌کن بسته به جوهر (حلال‌دار یا UV) انتخاب می‌شود و سرعت خشک شدن را افزایش می‌دهد.
   
• واحد تغذیه و خروج: این واحد مسئولیت ورود و خروج مواد چاپی را بر عهده دارد و بسته به نوع دستگاه (رول یا ورقی)، متفاوت عمل می‌کند. در دستگاه‌های رول به رول، شامل سیستم بازکن رول (Unwinder) است که رول مواد اولیه را باز کرده و آن را از بین غلتک‌های هدایت‌کننده (نوردها) به سمت واحدهای چاپی می‌فرستد، در حالی که سیستم جمع‌کن رول (Rewinder) در انتها، مواد چاپ‌شده را به صورت رول جمع‌آوری می‌کند. این واحد تنش مواد را کنترل می‌کند تا از چین‌خوردگی یا پارگی جلوگیری شود و برای مواد انعطاف‌پذیر مانند فیلم‌های پلاستیکی ایده‌آل است. در نوع ورقی، شامل فیدر ورق برای ورود ورق‌های جداگانه و استکر برای جمع‌آوری خروجی است، که دقت بالایی در هم‌ترازی فراهم می‌کند.
   
• کنترل‌کننده‌های الکترونیکی: این سیستم‌ها شامل کنترل‌کننده‌های دیجیتال و اتوماتیک مانند PLC (Programmable Logic Controller) هستند که برای تنظیم دقیق سرعت دستگاه، رجیستر رنگ‌ها (هم‌ترازی رنگ‌ها)، کنترل تنش مواد، دمای خشک‌کن‌ها و نظارت بر سطوح جوهر استفاده می‌شوند. سیستم‌هایی مانند ARC (Automatic Register Control) با حسگرهای نوری، انکودرها و موتورهای اصلاح‌کننده، جابجایی رنگ‌ها را به طور خودکار تشخیص و تصحیح می‌کنند تا کیفیت چاپ حفظ شود. این کنترل‌کننده‌ها فرآیند را بهینه کرده، ضایعات را کاهش می‌دهند و امکان برنامه‌ریزی پیشرفته برای چاپ‌های پیچیده را فراهم می‌آورند.

چه موادی قابلیت چاپ پذیری با دستگاه هلیوگراور را دارند؟

دستگاه چاپ هلیوگراور برای مواد متنوعی مناسب است، به ویژه سطوح صاف، انعطاف‌پذیر و نازک که نیاز به چاپ پرتیراژ با کیفیت بالا دارند. مواد اصلی عبارتند از:

• کاغذ و مقوا: مانند کاغذهای لمینتی برای مجلات، کاتالوگ‌ها، کاغذ دیواری و MDF، که برای چاپ‌های تبلیغاتی و چاپ ساشه سفت استفاده می‌شود.
• فیلم‌های پلاستیکی: شامل OPP، BOPP، CPP، PET (پلی‌استر)، پلی‌اتیلن، PVC و فیلم‌های شفاف یا غیرشفاف، که برای بسته‌بندی انعطاف‌پذیر مانند لفاف‌های غذایی (شکلات، کیک، بستنی) و محصولات بهداشتی ایده‌آل هستند.
• فویل‌های آلومینیومی: برای بسته‌بندی‌های غذایی و دارویی، که مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارند.
• مواد منسوج و پارچه‌های خاص: مانند پارچه‌های نایلونی یا ترس بافان برای چاپ‌های صنعتی.
• کارتن و جعبه‌های سفت: برای بسته‌بندی‌های لوکس و محصولات تبلیغاتی.
• سایر مواد: فیلم‌های چندلایه لمینت‌شده، پارکت و مواد با ضخامت کم (از زیر ۱۰ میکرون تا بیش از ۱۰۰ میکرون)، که برای چاپ از رو (Surface Printing) یا از پشت (Reverse Printing) مناسب هستند.

سرعت دستگاه چاپ هلیوگراور چقدر است

سرعت دستگاه چاپ هلیوگراور بسته به مدل و نوع مواد، از ۱۰۰ تا ۵۰۰ متر در دقیقه متغیر است. در چاپ رول، سرعت بالاتری (تا ۶۰۰ متر در دقیقه) قابل دستیابی است، در حالی که در نوع ورقی، سرعت پایین‌تر (حدود ۲۰۰-۳۰۰ ورق در دقیقه) است. این سرعت بالا یکی از دلایل محبوبیت آن در صنایع بسته‌بندی است.

تفاوت و شباهت چاپ هلیو و فلکسو

شباهت‌ها:

• هر دو روش چاپی رنگی و برای بسته‌بندی استفاده می‌شوند.
• قابلیت چاپ روی مواد انعطاف‌پذیر مانند پلاستیک.
• استفاده از جوهرهای مایع و خشک شدن سریع.

تفاوت‌ها:

• روش چاپ: هلیو گود (حفره‌دار) است، در حالی که فلکسو برجسته (با کلیشه).
• کیفیت: هلیو جزئیات دقیق‌تری ارائه می‌دهد، فلکسو برای سرعت بالاتر مناسب‌تر.
• تیراژ: هلیو برای تیراژهای بالا اقتصادی است، فلکسو برای متوسط و پایین.
• هزینه: هلیو هزینه اولیه بالاتری دارد، فلکسو ارزان‌تر.
• تعداد رنگ: هلیو تا ۱۵ رنگ، فلکسو معمولاً تا ۱۰ رنگ.
• سرعت: فلکسو سریع‌تر خشک می‌شود و برای تیراژهای کوچک بهتر است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد خدمات چاپ و بسته‌بندی، می‌توانید به سایت باران پک مراجعه کنید، جایی که محصولات و خدمات مرتبط با چاپ هلیوگراور ارائه می‌شود.

نتیجه‌گیری

چاپ هلیوگراور به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌های چاپ گود، نقش کلیدی در صنایع بسته‌بندی، چاپ مجلات و مواد تبلیغاتی ایفا می‌کند. این فناوری با ارائه کیفیت بالا در نمایش جزئیات، رنگ‌های غنی و سرعت چاپ قابل توجه، گزینه‌ای ایده‌آل برای تیراژهای بالا محسوب می‌شود. با وجود هزینه اولیه نسبتاً زیاد برای ساخت سیلندرها، مزایایی مانند دوام طولانی‌مدت و قابلیت چاپ روی مواد متنوع (از فیلم‌های پلاستیکی تا فویل‌های آلومینیومی) آن را به انتخابی اقتصادی برای تولیدات صنعتی تبدیل کرده است. در نهایت، چاپ هلیوگراور ترکیبی از هنر و تکنولوژی است که با پیشرفت‌های مدرن مانند سیستم‌های کنترل الکترونیکی، کارایی و دقت را افزایش می‌دهد و آینده‌ای روشن در بازار بسته‌بندی انعطاف‌پذیر دارد.

سوالات متداول

---